Hoa lan nói chung được coi là đỉnh cao của vẻ đẹp tự nhiên, hiếm có. Chính vì sự kết tinh của tự nhiên khó đậu hoa và một khi ra hoa đem lại một màu sắc và hình dáng khác nhau mà Lan là giống hoa được mọi người săn đón. Thể hiện sự trang nhã và đẳng cấp riêng được mọi người trên thế giới công nhận. Trong đó, lan hài gấm lại thể hiện một vẻ đẹp kiêu sa không thể sánh bởi sự quý hiếm của nó.
Lan hài gấm là gì?
Lan hài gấm ở Việt Nam thường được gọi bằng những cái tên khác như lan hài đốm, vạn điểm hài…. Thuộc bộ phong lan, nhóm lan đất. Loại này rất quý hiếm nên rất khó phát hiện và tìm ra. Với hoa toa, màu sắc sặc sỡ, đặc biệt là có kiểu dáng hoa rất lạ và cuốn hút.
Được thị trường nước ngoài ưa chuộng, nhất là Anh, hoa lan được coi là biểu tượng của sự sang trọng bởi loài hoa này rất hiếm chỉ những người giàu có mới đủ khả năng thưởng thức. Trong khi đó, đối với Nhật Bản lan lại biểu trưng cho sự giàu có và viên mãn.
Đặc điểm ở hoa
Hoa trải to sải dài hai bên màu xanh bóng chấm đốm, phía dưới cánh màu hung đỏ, cụm hoa cao từ 5-7 cm, mỗi cành từ 1 đến 3 hoa. Màu sắc thật và tươi mới, có những bông cực đại đường kính lên tới 7cm với màu vàng óm đốm đỏ đầy huyền bí.
Lan hài gấm không có thân, lá thường xanh có đốm trắng điểm xuyến, thường lan hài gấm nở rộ vào tháng 3, 4 và được mọi người nhân giống bằng hạt. Hoa của nó có cánh môi biến đổi thành chiếc túi trông giống những chiếc hài của người xưa.
Cấu tạo hoa:hai cánh đài bên, một cánh đài trên, một cánh đài dưới, và cánh môi biến đổi thành chiếc túi. Loại lan hài gấm này được mọi người tìm thấy trong rừng sâu, rừng nguyên sinh rậm nhiệt đới. Mọc ở các vách núi đá vôi dựng đứng có độ cao từ 800-1550m, hay được phát hiện trong các khe nứt hay hốc đá ẩm, ít đất ở các vách dựng đứng gần đỉnh núi.
Đặc điểm sinh trưởng
Lan hài gấm là loại sinh trưởng chậm, mọc ở vach núi cao nên khó thuần dưỡng, ánh sáng yếu và độ ẩm trung bình 80%. Tuy vậy, hài gấm lại nở rộ vào mùa xuân, thời gian hoa nở kéo dài, lâu tàn với nhiều màu sắc. Hệ thống rễ mảnh và nhạy cảm, với hệ thống lông hút bao quanh rễ, hệ thống lông hút này có nhiệm vụ hút nước, chất dinh dưỡng và trao đổi oxy. Lưu ý, lan hài gấm cần độ ẩm chứ không thể ngập trong nước, dễ bị úng.
Thân hài lan gấm rất nhỏ mà người ta thường nói lan hài gấm không thân, chính vì thế mà nước và chất dinh dưỡng ở thân rất ít mà tập trung ở lá. Lá lan hài là bộ đẹp, nhiều loại như: Có loại mặt dưới lá có chấm tím mặt trên lá có vân như: Hài Hồng ( paph Delenatii ), hài Ráp ( Paph Malipoense ). Loại lá xanh cả mặt dưới và mặt trên của lá như: Hài hằng ( Paph hangianum ).
Đặc biệt mặt dưới hài gấm có nhiều lỗ khổng nên khi bón phân phun lá nên phun mặt dưới để đạt hiệu quả cao hơn. Và đặc biệt hơn, khi gặp nhiệt độ ngoài trời quá nóng, quá cao, các lỗ khổng này sẽ khép lại tránh mất nước và bay hơi để đảm bảo độ ẩm cho cây sinh trưởng.
Cách chăm sóc và trồng lan hài gấm
- Độ ẩm: Lan hài gấm cần có đủ độ ẩm và nhiệt độ thích hợp cho phát triển và sinh trưởng. Nước của cây thường được dự trữ trong lá nên cần duy trì độ ẩm và tưới nước thường xuyên ở mức 60%. Một tuần nên tưới từ 1 đến 2 lần vào sáng sớm là tốt nhất. Vào mùa khô, không nhất thiết tưới trực tiếp mà nên tưới dưới sàn nhà để nước bốc hơi duy trì độ ẩm hoặc đặt chậu lên trên khay nước có đặt đá sỏi cách mặt nước.
- Ánh sáng: Vì loại lan hài gấm thường mọc sâu dưới tán rừng lá rộng nên bản chất của nó không tiếp xúc với ánh nắng mặt trời trực tiếp. Nên cần che chắn bằng rèm để ánh sáng mặt trời yếu đi không chiếu trực tiếp dễ làm cháy lá.
- Bón: Trong giai đoạn phát triển thì cần thúc Nito. Khi cây đã phát triển hoàn toàn thì thúc phân 10-20-10 để kích hoa. Không nên tưới phân quá nhiều mà chỉ từ 1 đến 2 lần/tháng
- Lên chậu: Lan hài gấm phù hợp nhất trồng trong chậu đất xét, một chậu nên dâm từ 2-3 cây con. Giá thể nên trộn vỏ thông, dương xỉ, đá thô, cát. Không nên trộn giá thể quá dày không thể thoát khí, có thể trộn than cục.
Hiện nay việc trồng lan cũng trở nên nhẹ nhàng hơn với cách trồng với giá thể viên LECA. Các viên LECA này thay giá thể nuôi trồng, cấp ẩm, nhiệt độ, nước, tạo sự thoáng khí tốt, dễ di chuyển, và ít bệnh khó úng nước, giảm thiểu quá trình phải thay chậy hàng năm.
Cách trồng lan hài gấm với giá thể LECA khá đơn giản
- Rửa sạch viên LECA để loại bỏ bụi dơ. Ngâm qua đêm trong dung dịch kích thích tạo rễ mới và kháng bệnh (KLN rooting solution).
- Cẩn thận lấy cây ra khỏi chậu. Loại bỏ tất cả hổn hợp giá thể còn dính trên rễ, lưu ý phải làm nhẹ nhàng vì rễ lan hài gấm rất mỏng, nhỏ và nhạy cảm, đặc biệt rất ít nên dễ đứt. Cố gắng không làm gãy bất kỳ rễ nào của cây vì rễ của lan hài gấm rất mảnh.
- Sau đó rửa các rễ thật kỹ lưỡng để loại bỏ hoàn toàn giá thể môi trường cũ còn dính lại để hạn chế sự gây nhiễm cây. Đảm bảo môi trường, giống mới, sạch, an toàn cho phát triển trong môi trường mới
- Cho các viên LECA vào, cẩn thận đặt cây sâu hơn nửa chiều cao của chậu để giữ cây ổn định.Xếp các viên LECA lại với nhau chặt, để chắc chắn không có khoảng không nào.
- Cuối cùng, để đảm bảo quá trình theo dõi tốt nhất, nên đặt dụng cụ đo lượng nước (water gauge) vào và đặt chậu cây vào dụng cụ trang trí.
Vì sao người ta thích chơi Lan Hài Gấm?
Chơi lan là một thú vui tao nhã, nhẹ nhàng, quý phái thường dễ bắt gặp ở những người lớn tuổi. Có những người có thể đầu tư vài trăm triệu chỉ để mua và sưu tầm những chậu Lan độc lạ và trong đó phải kể đến Lan Hài Gấm. Lan đẹp không cần son phấn, không quá màu mè nhưng lại đẹp trường tồn. Để ngắm và hiểu được cái đẹp của nó phải là người chăm bón, vun trồng và ngắm nhìn mỗi ngày.
Cây lan chịu được những hoàn cảnh khó khăn nhất, khắc nghiệt nhất. Nó thường được tìm thấy ở những vùng rừng rậm hay những ngọn núi đá cheo leo. Dù chịu vùi dập và khô hạn thì Lan vẫn kiên cường và nở hoa một cách mỹ miều. Dù bám vào cây như thân tầm gửi nhưng không bao giờ làm chết cây chủ, không hút dinh dưỡng của cây chủ. Chính cái sự đạm bạc ấy đã thể hiện được phẩm giá của người quân tử mà người ta vẫn đồn đại.
Nhìn những cánh hoa mỏng manh yếu đuối là thế, nhưng lại ẩn chứa một sức sống mãnh liệt, một vẻ đẹp không giống các loài hoa khác. Nhìn có vẻ nhỏ bé là thế nhưng lại ẩn chứa một sự cao sang thanh lịch mà không có bất cứ loài hoa nào có được. Lan vẫn luôn giữ một nét đẹp cao sang, sắc thắm, vẫn tỏa hương nồng làm đẹp cho không gian tưởng chừng nhạt nhẽo, trơ trọi đó.
Lan phù hợp với những người thích sự yên tĩnh và trầm lặng. Vì thế lan nói chung hay Lan Hài Gấm nói riêng thừng được trồng và chăm sóc trong các tịnh xá, chùa chiêng. Nơi cần sự thanh thoát và vẻ đẹp tự nhiên, vẻ đẹp dài lâu từ Lan cũng như mong muốn được thư giãn, nghỉ ngơi của các chú, các bác về hưu.
Lan Hài Gấm là một trong những giống lan quý, hiếm mang vẻ đẹp độc đáo và đặc biệt. Chính vì thế, loại lan này hiện nay đang được tìm kiếm và nhận được rất nhiều sự quan tâm của người chơi hoa cảnh. Và để sở hữu Lan khỏe mạnh và đúng nguồn gốc thì bạn nên tỉnh táo trong lựa chọn và không bị nói thách giá cao.