Cây bồ quân có nguồn gốc từ Ấn Độ. Cây có rất nhiều công dụng trong cuộc sống. Đồng thời cây cũng cho dáng đẹp nên được trồng nhiều làm cây công trình tạo cảnh quan cho khu đô thị. Trong những năm gần đây cây được trồng khá phổ biến từ bắc vào Nam.
Cây bồ quân tên gọi khác là cây bù quân, hồng quân, mùng quân trắng, mùng quân rừng, cây mận quân… có quả là món ăn ưa thích đặc sản tại miền Bắc. Ngoài cho ra quả chua chua ngọt ngọt chấm muối bắt miệng thì cây Bồ Quân còn có tác dụng làm thuốc chữa được nhiều thứ bệnh.
Hiện nay, cây bồ quân trở nên phổ biến không chỉ là loại cây ăn trái mà còn là cây bóng mát hoặc làm cảnh. Bạn có thể dễ dàng bắt gặp cây Bồ Quân ở các công viên, khuôn viên bệnh viện hoặc tại các trường học.
Giới thiệu chi tiết về cây Bồ Quân
Cây bồ quân có nguồn gốc từ Ấn Độ. Cây có rất nhiều công dụng trong cuộc sống. Đồng thời cây cũng cho dáng đẹp nên được trồng nhiều làm cây cảnh công trình tạo cảnh quan cho khu đô thị. Trong những năm gần đây cây được trồng khá phổ biến từ bắc vào Nam.
- Tên thường gọi Bồ Quân
- Tên khoa học: Flacourtia jangomas
- Thuộc thực vật họ liễu
- Nguồn gốc xuất xứ Ấn Độ
- Phân bố ở các khu vực miền núi phía Bắc hoặc vùng đất thấp.
Hình ảnh cây bồ quân và hình thái quả, hạt
Đặc điểm của cây Bồ Quân
Cây bồ quân tới nay đã được trồng phổ biến ở vùng Đông Nam Á, trong đó có cả Việt Nam. Thuộc loại cây trung mộc nhưng lại sống rất lâu năm nên được liệt kê vào danh sách cây ở hàng trung mộc lớn.
Về hình thái
Bồ Quân đạt chiều cao 10m – 15m khi trưởng thành, cây được các chuyên gia xếp vào loại thân cây bụi. Quả của nó có thể ăn được, rất ngọt có thể ăn sống hoặc nấu chín để làm mứt, vỏ của cây còn được làm thuốc trong đông y.
Cấu trúc rễ
Rễ cây ăn sâu vào trong lòng đất nên dù có gió to cũng khó mà đánh bật được cây ngã. Cây bồ quân rụng lá theo mùa, thân và nhánh già thường có những chiếc gai nhọn giống như gai cây Bưởi.
Đặc điểm lá cây Bồ Quân
Lá của cây có lông mịn, cuống lá dài từ 4 -8 cm, phiến lá màu xanh đậm ở mặt lưng, bóng láng ở gần trục, luôn trong trạng thái tươi. Khi lá non luôn có màu nâu đỏ hoặc màu nâu cam, hình dạng lá bầu dục, hình trứng elip hay hình trứng thuôn dài, hiếm khi thấy chiếc lá nào có hình chữ nhật hay hình mũi mác.
Lá mỏng và cả 2 mặt đều không được láng long, nếu có thì rất ngắn. Gân lá nổi rõ ở 3 mặt, mỗi bên đều có từ 3 – 6 cặp lá, gần phía trục nhìn rõ hơn, bìa lá nguyên hoặc có răng cưa, đỉnh lá nhọn.
Lá bồ quân
Đặc trưng hoa cây Bồ Quân
Hoa của cây có màu trắng xanh, rất thơm. Cuống hoa dài khoảng 10mm, hoa thanh mảnh, nhỏ nhẹ và có lớp lông láng mịn, lá đài từ 4 – 5 có hình bầu dục hoặc hình tam giác, phía đỉnh góc tù, hiếm khi thấy hoa cái xuất hiện,bầu noãn có hình chai dạng hình cầu dài từ 2 -3 mm, vòi nhuy có từ 4 – 6 dính vào nhau thành một cột cao chừng 1mm, tách rời ở phần đỉnh, có dạng hình thận hoặc đàn hồi, uốn cong. Hoa ra vào tháng 4 – tháng 5, thường có quả vào tháng 8 đến tháng 10 hàng năm.
Quả bồ quân
Quả có nhân cứng tròn to cỡ quả của cây nho thân gỗ, khi quả non có màu đỏ hoặc đỏ đậm, cuối cùng chuyển màu đen nhạt, ở trạng thái khô khi siết lại ở đoạn giữa quả. Quả chín người ta thường dùng tay nhào nặn giữa 2 ngón tay để giảm hoặc loại bỏ những chất tự nhiên.
Vị của trái hơi chua, ngon và được sử dụng để làm tart, mứt… Cây bồ quân thường bị người ta khai thác để lấy gỗ, gỗ cây không cứng nên chỉ sử dụng để làm kèo cột tạm cho những gian nhà ở miền núi thượng du.
Quả bồ quân chín
Các giống cây Bồ Quân ở Việt Nam
Tại Việt Nam thì cây bồ quân thường chỉ mọc ở vùng trung du miền đồi núi phía bắc nước ta. Mỗi năm cây sẽ cho quả một lần vào tháng 8 đến tháng 9 dương lịch thì quả chín. Quả bồ quân có hình dạng trông gần giống như quả nho.
Khi quả còn xanh thì có màu đỏ tươi, đến khi chín thì chuyển sang màu đỏ đậm (sẫm) và an có vị chua chua ngọt ngọt. Trên thân cây Bồ quân thường có gai nên khó leo trèo.
Tác dụng của cây Bồ Quân
Cây Bồ Quân có rất nhiều công dụng từ làm cảnh, lấy bóng mát, ăn quả cho đến làm thuốc vô cùng hiệu quả. Chính vì vậy, loại cây này được ưa chuộng và tìm trồng khắp cả nước.
Giá trị với ngành thực phẩm
Quả của cây Bồ quân mỗi năm chỉ ra quả một lần nên khá hiếm. Vỏ quả mỏng, ít hạt, vị chua ngọt thanh mát nên bắt miệng được chị em phụ nữ ưa thích. Hiện nay, giá thành quả Bồ Quân giao động từ 80,000đ – 100,000đ mỗi khi vào mùa. Giá thành cũng có khi lên cao hơn nhưng vẫn thu hút người mua.
Đặc biệt do phát triển và sinh trưởng trên các cánh rừng nên quả cây Bồ quân không phân thuốc đảm bảo an toàn sức khỏe. Trái Bồ Quân nhỏ như quả nho, khi an bỏ vào hai lòng bàn tay và xoa nắn đến khi mềm là có thể ăn được.
Không chỉ ăn sống, quả Bồ quân còn có thể dùng để ngâm rượu uống dần trong những mùa chưa có quả. Uống rượu quả Bồ Quân sẽ kích thích tiêu hóa, giúp ăn ngon ngủ sâu, thích hợp dùng cho mọi lứa tuổi. Cách thức làm rượu Bồ quân rất đơn giản, chỉ mua về rửa sạch, sau đó phơi ráo nước và đặt vào bình. Cuối cùng là đổ rượu trắng vào ngâm là có ngay bình rượu Bồ Quân thơm ngon.
Giá trị với ngành y học
Cây hồng quân với giá trị y học cao hỗ trợ nhiều bệnh lý nên rất được ưa chuộng. Dưới đây là những giá trị của cây Bồ Quân với ngành y học:
-
Hỗ trợ điều trị bệnh viêm dạ dày, loét dạ dày nghiêm trọng.
-
Trị bệnh viêm ruột, giúp cơ thể giảm tiết dịch vị hiệu quả.
-
Ngăn ngừa những bệnh liên quan đến sỏi mật, giúp thanh lọc mật.
-
Trị hiệu quả bệnh tiểu buốt, tiểu rắt, đau rát khi tiểu.
-
Có hiệu quả chữa trị bệnh u xơ tuyến tiền liệt.
Rễ cây Bồ Quân nhiều tác dụng trị bệnh hữu hiệu
Giá trị cảnh quan
Cây bồ quân có tán lá xòe rộng cho bóng mát tốt nên được nhiều người đánh giá là một loại cây công trình. Màu sắc của hoa và quả rất đẹp mắt nên được trồng làm kiểng ở nhiều nơi như: Vườn nhà ở, sân trường học, các công trình công viên công cộng… để làm cảnh hay tạo bóng mát.
Ngoài ra cây Bồ quân còn được trồng ở những nơi hay bị sạt lở để giữ đất chống xói mòn hiệu quả. Và quan trọng là cây Bồ quân còn được trồng để giúp thanh lọc không khí trong lành.
Giá trị kinh tế
Cây Bồ quân có giá trị kinh tế cao do những đặc tính ưu vượt mà loài cây này mang đến. Giống cây Bồ quân chịu hạn tốt, không cần đầu tư tưới phân, thuốc nhiều mà vẫn cho thu nhập gần 200 triệu đồng/ha/năm nên được nông dân cả nước lựa chọn trồng.
Năng suất cho ra quả của cây bồ quân khá cao lên đến 200 – 300 kg/cây/vụ. Sức sống mãnh liệt, ít bị sâu bệnh và không cần kỳ công chăm sóc chính là những ưu điểm lớn của cây Bồ Quân.
Ý nghĩa của cây Bồ Quân
Cây được trồng để làm cây bóng mát, cây công trình đẹp. Cây có tác dụng hút những khí độc hại, bụi bẩn. Rễ cây dùng để trị bệnh tuyến tiền liệt cho đàn ông, bệnh đi tiểu về đêm. Trồng cây ở các núi để giúp chống xói mòn đất, lũ quét, sạt lở đất, bảo vệ môi trường tự nhiên.
Cây bồ quân mang lại nhiều lợi ích cho người trồng
Kỹ thuật trồng cây bồ quân
Cây bồ quân tuy dễ trồng và sinh trưởng những để thu được năng suất cao thì người trồng cần biết một số thông tin và kỹ thuật trồng cây khoa học. Dưới đây là những lưu ý quan trọng khi lựa chọn giống và nuôi trồng cây Bồ quân cần biết.
Chọn giống
Cây bồ quân được nhân giống bằng cách chiết cành hoặc gieo hạt trực tiếp đều được. Tuy nhiên phương pháp gieo hạt được ưu tiên hơn vì con khi mọc từ hạt sẽ cho bộ rễ khỏe và sức sống mạnh mẽ 100%.
Sau khi cây Bồ quân cho quả chín, người trồng cần thu hái và đem phơi từ 2-3 nắng, điều này sẽ kích thích hạt nảy mầm. Bạn cần chú ý chà xát hạt cây để loại bỏ lớp vỏ. Sau đó tách lấy hạt cứng ở trong và đem đi ươm trong vườn chuyên dùng.
Các phương pháp nhân giống
Trước khi ươm hạt giống cây Bồ quân, bạn cần ngâm hạt trong nước ấm khoảng 45 độ C. Sau khi ngâm trong nửa ngày, bạn cho vào túi vải để ủ cho hạt lên mầm. Mỗi ngày bạn cần rửa hạt qua một lần để rửa chua Cây Bồ quân con sau khi phát triển sẽ đạt chiều cao từ 40-50cm. Lúc này cây con đã có thể đem trồng tuy nhiên trong giai đoạn này cần làm giàn che nắng cho cây con để có thể phát triển
Quá trình trồng cây bồ quân
Cây con khi mới trồng bộ rễ chưa phát triển nên cần làm hàng rào để che chắn gió mạnh mưa to. Trong thời điểm này bạn cần hết sức quan tâm trong việc chăm sóc, tưới tiêu tùy vào sự phát triển của cây. Cây con phải được ủ ấm và đủ nước để phát triển.
Quá trình trồng cây Bồ Quân trải qua nhiều giai đoạn.
Trước mùa mưa bạn cần bón phân đầy đủ và thường xuyên theo dõi trình trạng cây con để kịp thời phát hiện ra những dấu hiệu bệnh và dùng thuốc chữa trị sớm tránh lan rộng làm chết cây.
Thời vụ trồng: Vào mùa khô cây Bồ quân rụng hết lá cho đến khi đợt mưa đầu mùa thì cây sẽ ra lá non. Cây Bồ quân bắt đầu trổ bông vào tháng 4, tháng 5 và sẽ có quả vào tháng 8 kéo dài đến tháng 9 dương lịch quả sẽ chín.
Chuẩn bị đất trồng: Cây bồ quân có sức sống vô cùng dẻo dai và bền bỉ. Được sinh trưởng phát triển ở nhiều loại môi trường và loại đất khác nhau đặc biệt là những nơi có đất ẩm nên người trồng cần lưu ý. Đất gieo trồng cây Bồ quân phải được làm sạch, tơi xốp và có độ ẩm vừa phải. Người trồng cũng cần chú ý bỏ nhiều mùn nhiều dinh dưỡng để cây phát triển tốt nhất.
Mật độ trồng: Mật độ trồng cây Bồ quân lý tưởng là 1-1,5m khoảng cách giữa mỗi cây để tạo điều kiện tốt nhất cho cây phát triển tối đa.
Cách trồng cây bồ quân
Đầu tiên bạn ngâm hạt cây Bồ quân với nước ấm từ 10-12 tiếng sau đó vớt ra và ủ khăn ẩm nửa ngày rồi mang đi gieo hạt. Khoảng cách giữa các hạt khi trồng phả từ 1-1,5m. Sau khi gieo hạt giống bạn phủ lớp đất mỏng và tưới phun sương giữ ẩm để hạt có thể nảy mầm.
Cần lưu ý che bóng cho cây con trong giai đoạn ươm cho đến khi cây đã đủ cứng cáp cao trên 50cm là có thể đem ra trồng ở khu đất rộng để cây phát triển. Trong giai đoạn cây con cần đặt rào chắn để tránh mưa gió lớn và chú ý chăm sóc kỹ lưỡng tránh các loại sâu bệnh.
Kỹ thuật chăm sóc cây bồ quân
Cây Bồ Quân không đòi hỏi chăm sóc quá phức tạp nên mọi người trồng dù chưa có kinh nghiệm cũng có thể tự tin chăm sóc cây đạt chuẩn.
Kỹ thuật trồng cây Bồ quân đúng đắn giúp ra năng suất cao nhất
Cách tưới nước
Chăm sóc cây bồ quân không cần tưới nước thường xuyên mà chỉ đảm bảo một tuần hai lần cho cây con. Lượng nước mỗi lần tưới là một ly nước nhỏ đủ cung cấp độ ẩm cho cây là được. Cách tưới tốt nhất là bạn tưới đều lên phần ngọn, lá tránh tưới nhiều làm úng rễ.
Cách cắt tỉa, tạo tán
Việc cắt tỉa cây sẽ giúp tạo ra các chồi mới sinh trưởng mạnh mẽ để các cành mới cho hoa trái, khi cây trưởng thành có thể cho được sản lượng ổn định hằng năm. Ngoài ra cắt tỉa cây giúp ánh sáng truyền vào tán cây nhiều hơn nhằm cải thiện về màu sắc, chất lượng và kích thước quả.
-
Ở thời kỳ đầu: Trên một cây chỉ nên để từ 3- 4 cành chính phân bố đều ra các hướng. Việc cắt tỉa phụ thuộc vào tình trạng sinh trưởng của từng loại cây. Đặc biệt nên cắt các cành nhỏ yếu, cong queo, những cành ở nơi quá dày… để các tán lá được thông thoáng.
-
Giai đoạn sau khi thu hoạch: Bạn nên cắt tỉa các chồi và cành mang trái phía ngoài tán. Những cành cây bị bẻ gãy, cành cây vươn ra xa tán, cành cây bị sâu bệnh, cuống trái cần loại bỏ để thu nhỏ tán cây từ đố đâm chồi mạnh mập khỏe để chuẩn bị tốt hơn cho mùa quả năm sau.
-
Các loại cành cây Bồ quân cần cắt tỉa: Các cành cây nhỏ mọc thẳng bên trong tán, các cành cây quá nhỏ không nhận được ánh sáng, các cành mọc quá khít nhau hay mọc chồng chéo lên nhau => nhằm tăng khoảng cách cho cành cây phát triển. Cách bỏ những cành sâu bệnh, cành héo úa.
Cách bón phân
Chuẩn bị sẵn phân hữu cơ hoai mục vào phần đất trồng ươm hạt. Bạn cũng cần rắc thêm phân chuồng hoặc phân xanh hữu cơ lên luống gieo hạt rồi trộn đều với đất. Cần lưu ý bón phân định kỳ cho cây và làm thêm hệ thống thoát nước tránh ngập úng.
Ánh sáng
Sau khi ươm cây con Bồ quân bạn cần che bóng râm cho cây để nắng mặt trời không chiếu trực tiếp làm héo mầm. Đến khi cây lớn hơn cao được khoảng 50cm bạn có thể di chuyển ra ngoài trồng ở đất rộng thoáng đãng và chăm sóc cẩn thận.
Nhiệt độ và độ ẩm
Cây Bồ quân ưa vùng đất ẩm nhưng sức chịu hạn cũng vô cùng cao, nên bạn không cần thường xuyên tưới nước. Vào những ngày nắng nóng cao, bạn có thể tăng cường lượng nước tưới nhưng nếu thời tiết tương đối dễ chịu bạn có thể tưới cách ngày.
Làm cỏ
Trong quá trình nuôi trồng cây Bồ quân con, nếu đất xung quanh mọc cỏ dại, bạn nên thường xuyên nhổ hết để đảm bảo dinh dưỡng nuôi cây. Đặc biệt thường xuyên thăm non cây, lá, cành con để phát hiện những bệnh và có biện pháp dùng thuốc trị sớm tránh chết cây.
Các bệnh thường gặp ở cây Bồ Quân và cách phòng trừ
Cây bồ quân tuy dễ ươm giống và nuôi trồng cũng như có sức sống mạnh mẽ, chịu hạn tốt nhưng người trồng cũng cần lưu ý một số bệnh thường gặp ở cây Bồ Quân để có thể phòng ngừa và chữa trị sớm.
-
Sâu đục quả, ăn lá: tình trạng này thường xuất hiện khi thời tiết nắng gắt kéo dài. Sâu đục sẽ ăn sâu vào quả gây ảnh hưởng chất lượng đồng thời nếu bị nặng sẽ gây hư hại rụng trái hàng loạt.
-
Sâu cuốn lá: xuất hiện nhiều khi thời tiết mưa nắng đan xen, sâu cuốn lá có hình dạng nhỏ và màu trắng gây ảnh hưởng và phiền toái cho cây.
Cần chăm sóc cây Bồ Quân thường xuyên để ngăn chặn sâu bệnh hiệu quả
Giá cây bồ quân trên thị trường
Hiện nay trên thị trường thường rao bán cây giống Bồ Quân với mức giá giao động từ 300 – 600 nghìn. Đây là mức giá tốt để mọi người có thể rinh về một cây Bồ Quân vừa làm cảnh, vừa cho bóng mát và còn giúp ích trong việc làm thuốc.
Nơi mua cây uy tín giá tốt
Cây Bồ Quân hiện nay khá phổ biến và có thể dễ dàng mua được để làm kiểng hoặc mục đích trị bệnh. Để mua được cây Bồ Quân giá tốt, bạn cần đến những nơi bán cây cảnh quy mô lớn và chuyên nghiệp.
Cây cảnh Hoàng Gia cung cấp các loại cây Bồ Quân với đa dạng các giống cây dễ trồng và chăm sóc. Khi mua cây tại Cây cảnh Hoàng Gia, bạn sẽ được tư tư vấn nhiệt tình và tận tâm giúp bạn giải đáp mọi thắc mắc liên quan đến cây Bồ Quân.
Mua cây Bồ Quân tại Cây Xanh Hoàng Gia để được tư vấn kỹ lưỡng
Công ty Cây cảnh Hoàng Gia là một trong những địa chỉ cung cấp đa dạng các loại cây cảnh, cây xanh công trình, cây ăn quả, cây bóng mát, cây phong thủy… giá cả phải chăng và chất lượng sản phẩm tốt nhất.